Ο Σύντροφος

Ο Πάμπλο είναι ένας, άεργος και ολίγον τι αργόσχολος, νέος χωρίς φιλοδοξίες, που ζει στο Τορίνο το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 30. Κατά τα φαινόμενα, μοναδικό του ταλέντο, η ικανότητα του στην κιθάρα, που όμως ακόμη και αυτή δεν την χρησιμοποιεί παρά μόνο για να διασκεδάσει τη παρέα του στις ταβέρνες που συχνάζει.

Αυτός είναι ο πρωταγωνιστής του "Ο Σύντροφος", βιβλίο που ο Τσέζαρε Παβέζε, έγραψε το 1946, λίγα χρόνια πριν την αυτοκτονία του. Πρόκειται για έναν από τους πιο επιδραστικούς Ιταλούς συγγραφείς της γενιάς τους, που προσωπικά γνώρισα για πρώτη φορά μέσα από το καταπληκτικό "Το φεγγάρι και οι Φωτιές", κυρίως γνωστός για το στρατευμένο, αντιφασιστικό έργο του.

Ο συγγραφέας, ηθελημένα, μας γνωρίζει με έναν πρωταγωνιστή, μικροαστό, που στην αρχή τουλάχιστον είναι αποστασιοποιημένος από το ταξικό και κοινωνικό περιβάλλον του, όπως λέει και ο ίδιος “κάτι χειρότερο και από προλετάριο” ή ποιο απλά έναν λούμπεν στοιχείο, προσπαθώντας έτσι να μας δώσει μια εικόνα της, επαναπαυμένης ιταλικής εργατικής τάξης, στα χρόνια του μεσοπολέμου.

Στο πρώτο μισό του βιβλίου, μέσα από τα μάτια του Πάμπλο, με φόντο το βιομηχανικό βορρά της Ιταλίας, βλέπουμε την καθημερινότητα του, τους έρωτες και τις ζήλιες, τις λύπες και τις χαρές αλλά πάνω από όλα την ολοένα και μεγαλύτερη δυσφορία του πρωταγωνιστή, την οποία δυσκολεύεται να προσδιορίσει/προσωποποιήσει στην πραγματική της πηγή, τον Φασισμό. Ο πρωταγωνιστής εξάλλου, μοιράζεται αυτή τη δυσφορία με ένα μεγάλο σύνολο του πληθυσμού, καθώς το φασιστικό καθεστώς αρχίζει να φθίνει και να χάνει σταδιακά την πλατιά συναίνεση που είχε τα προηγούμενα χρόνια.

Στο δεύτερο μέρος, ο Πάμπλο, απογοητευμένος από την ως τότε ζωή του, φεύγει για την Ρώμη. Εκεί βαθμιαία αναθεωρεί τις ως τότε εμπειρίες του και μέσα από ζυμώσεις που προκύπτουν από νέες συναναστροφές και τα ερεθίσματα που λαμβάνει, βλέπουμε την σκέψη του πρωταγωνιστή να μεταμορφώνεται και να ωριμάζει πολιτικά και κοινωνικά.

Πρόκειται για ένα μικρό αλλά χορταστικό μυθιστόρημα που το απογειώνει η χαρακτηριστική γραφή το Παβέζε. Η θεματολογία, σχεδόν ένα αιώνα αργότερα, παραμένει επίκαιρη. Άλλωστε, η απαθή και χωρίς κατεύθυνση στάση του Πάολο, στην αρχή του μυθιστορήματος, είναι κάτι που πολύ συχνά συναντάμε και στην σημερινή εποχή, παρόλο που δεν ζούμε σε ανάλογο καθεστώς με την Φασιστική Ιταλία του μεσοπολέμου.