Πως να είναι άραγε μια κρίση μέσης ηλικίας στη Σικελία, όταν βρίσκεσαι στην φανταστική πόλη της Βιγκάτα, τυπικό δείγμα παραθαλάσσιας πόλης του μεγαλύτερου νησιού της Μεσογείου, διχασμένης μεταξύ της τουριστικής ταυτότητας της και του παραδοσιακού νοτιοευρωπαϊκού χαρακτήρα της. Όταν είσαι ο επικεφαλής του μικρού τοπικού αστυνομικού τμήματος, ένας καλλιεργημένος, καυστικός και κάπως αντισυμβατικός αστυνόμος με επιτυχίες που σου έχουν χαρίσει μια κάποια φήμη εντός και εκτός πόλης, αγαπητός για τους υφισταμένους σου, βάσανο για τους ανώτερους σου, σεβαστός στον υπόκοσμο και τη μαφία, σαν το σκύλο με τη γάτα με την αιώνια αγαπημένη σου. Όταν είσαι ο αστυνόμος Σάλβο Μονταλμπάνο.
Δύσκολη. Για τον ίδιο, μεταξύ σοβαρού και αστείου, “...ο ώριμος άνθρωπος είναι ένα παιδί που γκρινιάζει επειδή μεγάλωσε”, η κρίση του εκδηλώνεται ως έρωτας, ένας έρωτας που μοιάζει “εφηβικός” και που μαζί του φέρνει παραλογισμό, δυνατό πάθος, ανεξήγητες ζήλιες και ανωριμότητα. Ο Σάλβο Μονταλμπάνο ξαναζεί τον εφηβικό του έρωτα απέναντι στην γυναίκα με τα κόκκινα μαλλιά που κοσμούσε ως εικονογραφία τις σελίδες του Adolescente του Βιτσέντζο Καρνταρέλλι, που σήμερα, στα πενηνταοκτώ του, ξαναζωντανεύει στο πρόσωπο της νεαρής Αντζέλικα, μιας γυναίκας με τα μισά του χρόνια.
Η Αντζέλικα είναι όμορφη, δυναμική, μυστήρια. Ο αστυνόμος τη συναντά ως ένα από τα πρόσωπα-κλειδιά μιας υπόθεσης διαρρήξεων που ερευνά το τμήμα του, μια ευχάριστη αλλαγή από τις δολοφονίες, τα εγκλήματα πάθους, τις υποθέσεις της μαφίας και το λαθρεμπόριο. Οι δράστες χτυπούν στοχευμένα σε σπίτια των οποίων οι πλούσιοι ιδιοκτήτες λείπουν, χαρακτηρίζονται από υψηλή και εξεζητημένη τεχνική, φαίνεται ότι δεν ανήκουν στον υπόκοσμο του νησιού και επιπλέον προκαλούν μέσω επιστολής τον ίδιο τον αστυνόμο να μαντέψει τους επόμενους στόχους τους. Όταν όμως εκείνος γνωρίζει την Αντζέλικα, παρασύρεται σε μια ιστορία έρωτα, πάθους και εκδίκησης.
Στη δέκατη έβδομη περιπέτεια του αγαπημένου Σάλβο Μονταλμπάνο διά χειρός του βιρτουόζου Αντρέα Καμιλλέρι, Το Χαμόγελο της Αντζέλικα, οι αναγνώστες θα ξαναβρούν τα χαρακτηριστικά που έκαναν τη σειρά εκδοτικό φαινόμενο τόσο στην Ιταλία όσο και διεθνώς: μια δυνατή αστυνομική υπόθεση, έναν καλοστημένο κεντρικό χαρακτήρα που εδώ ταλανίζεται από μοιραία πάθη, τους συνηθισμένους δευτεραγωνιστές όπως τον Φάτσιο, τον Καταρέλλα και τη Λίβια, το μεσογειακό σκηνικό της Σικελίας, το φινετσάτο ιταλικό φαγητό που τόσο εκτιμά ο πρωταγωνιστής και μερικά σποραδικά καλοστοχευμένα κοινωνικά σχόλια που φανερώνουν την ευαισθησία και το πολιτικό παρελθόν του συγγραφέα.
Η φόρμουλα του Καμιλλέρι ίσως φανεί επαναλαμβανόμενη, με ορισμένα στοιχεία της πλοκής να ανακυκλώνονται στα τελευταία βιβλία που συγκριτικά με τα πρώτα υστερούν· άλλωστε ο συγγραφέας κατά τη συγγραφή του βιβλίου ήταν 89 ετών. Δεν παύει όμως να είναι ένα εξαιρετικό μεσογειακό νουάρ που διαβάζεται με μια ανάσα, προσφέροντας στον αναγνώστη μια ακόμη ευκαιρία να επισκεφτεί τη Βιγκάτα και να συντροφεύσει τον αξέχαστο επιθεωρητή στην πιο προσωπική του περιπέτεια.
